In de vorige blog beschreven wij vijf uitdagingen voor het hoger onderwijs komend collegejaar. In onze driedelige blogreeks bieden wij mogelijke uitkomsten voor deze uitdagingen.
De eerste blog uit deze reeks gaat over het aangaan van studiecontracten. Studiecontracten bieden een oplossing voor de volgende twee uitdagingen:

1. Het omgaan met de opgelopen achterstand.
2. Het verschil in studievoortgang dat is ontstaan tussen groepen studenten.

Wat is een studiecontract?

In een studiecontract of studieovereenkomst spreken de instelling en de student gemeenschappelijk af wat de verplichten zijn jegens elkaar, zodat later in het geval van een geschil zij hierop terug kunnen vallen. In deze blog zien wij een studiecontract als een middel om voor de student en instelling afspraken te maken over:

• het te volgen studiepad voor komend semester of studiejaar
• de inspanningen van de onderwijsinstelling en student.

Duidelijkheid voor de student

Bij aanvang van komend collegejaar heeft een huidig student ruim 14 weken, zo goed en kwaad als het ging, digitaal onderwijs gevolgd. Waarschijnlijk heeft de student een aantal vakken afgerond met online toetsen, maar heeft misschien door bepaalde omstandigheden ook een aantal vakken niet kunnen halen. Daarnaast is het goed mogelijk dat zowel persoonlijke als educatieve omstandigheden voor de student zijn veranderd: hij/zij is mogelijk een (bij)baan kwijt, de stageplek voor september gaat niet meer door, etc. Kortom, de studenten leven in meer onzekerheid dan voorheen.

Een studiecontract kan voor de student een middel zijn om deze onzekerheid te verminderen. Hoewel veel zaken voor komend collegejaar onduidelijk zullen zijn, legt de student vast welke vakken hij/zij gaat volgen en welke vereisten de onderwijsinstelling moet faciliteren om deze vakken te kunnen volgen.

Inzicht voor de opleiding

Het vaststellen van een studiecontract heeft ook voor de opleiding diverse voordelen:

• Studiebegeleiding
  Er is vanuit de studiebegeleiding inzicht in het te volgen studiepad van de student. Aan de hand hiervan kan de opleiding begeleiding op maat organiseren en zorgen dat studenten achterstand inhalen. Bovendien zijn signalen op achterlopen eerder te herkennen en kunnen er communities gemaakt worden van vergelijkbare studiepaden.
• Organisatie van onderwijs
  Door de data uit de studiecontracten te verzamelen ontstaat er inzicht in de onderwijsbehoefte van de opleiding. Aan de hand van deze data kan de onderwijslogistieke puzzel aangepast worden aan de onderwijsbehoefte.

Hoe doe je dit in de praktijk?

Het vaststellen van een studiecontract in coronatijd is niet eenvoudig aangezien dit op afstand dient te gebeuren. Om dit succesvol te organiseren is het noodzakelijk om de volgende zaken te regelen:

• Werk vanuit één centraal proces binnen de opleiding. Stel eerst per opleiding de mogelijke studiepaden vast. Hieruit wordt een vast template gemaakt waardoor de student en de studentbegeleider duidelijke keuzes kunnen maken.
• Zorg dat de studentbegeleider controle heeft over het proces en het contact met zijn/haar studenten.
• Verzamel centraal de gegevens en keuzes van het studiecontract.

Om dit proces op een goede manier te laten verlopen zijn heldere communicatie en informatievoorziening cruciaal. Het inzetten van (IT-)tools kan handvatten bieden om dit op een georganiseerde manier vorm te geven. In de tool kunnen studenten hun keuzes en contracten doorgeven. Dit biedt de volgende voordelen:

• Waarborgen dat iedere student een studiecontract opstelt. Met de tool is overzichtelijk te zien welke studenten nog geen studiecontract hebben opgesteld en zij kunnen hierop geattendeerd worden.
• Op basis van het gevolgde studiepad kunnen de keuzes voor de student gepersonaliseerd worden zodat er geen onmogelijke studiecontracten worden gemaakt. Dit voorkomt dubbel werk voor studentbegeleiders en studenten bij foutieve studiepaden.
• Een applicatie kan helpen bij het monitoren van het gehele proces: Van het opstellen van het studiecontract tot de naleving hiervan.
• Studieplannen van studenten kunnen (anoniem) verzameld worden wanneer het proces digitaal verloopt. Met deze data kan de opleiding het studieaanbod op maat organiseren.

Aan de hand van studiecontracten kan de opleiding het onderwijs zo komend collegejaar beter afstemmen op de individuele behoeftes van de studenten en het onderwijs beter organiseren. Het bewust bezig zijn met de verschillen in studievoortgang zal voor duidelijkheid en waarde zorgen bij zowel student als docent.